Zmarł minister Władysław Bartoszewski

W piątek 24 kwietnia zmarł w Warszawie minister Władysław Bartoszewski, Pełnomocnik Prezesa Rady Ministrów ds. Dialogu Międzynarodowego. Odszedł wielki Polak i patriota, autorytet dla wielu rodaków.

Władysław Bartoszewski urodził się 19 lutego 1922 roku w Warszawie.

Uczestniczył w cywilnej obronie Warszawy we wrześniu 1939. We wrześniu 1940, po zatrzymaniu w łapance na warszawskim Żoliborzu, trafił do obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau, skąd został zwolniony w kwietniu 1941 dzięki staraniom Polskiego Czerwonego Krzyża. W tym samym roku rozpoczął studia polonistyczne, początkowo (do 1944 ) na tajnym Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Warszawskiego (UW).

Wolny czas poświęcał pracom nad książkami z dziedziny historii najnowszej. Był autorem ponad 40 książek i prawie 1500 artykułów.

Od sierpnia 1942 zaprzysiężony w Armii Krajowej (AK). Od listopada 1942 był równocześnie pracownikiem Delegatury Rządu na Kraj i zajmował się organizowaniem pomocy m.in. dla więźniów Pawiaka. Współorganizator Rady Pomocy Żydom "Żegota" w Warszawie i jej członek w latach 1942-1944. Walczył w powstaniu warszawskim; awansowany przez dowódcę AK gen. Tadeusza Komorowskiego "Bora" na stopień podporucznika, zweryfikowany w Londynie za dalszą działalność niepodległościową do jesieni 1945 w stopniu porucznika.

Po wojnie, w związku z represjami stalinowskimi (6,5 roku w więzieniach), został zmuszony do przerwania studiów. Dopiero w 1958 po ponownym przyjęciu na polonistykę UW, złożył pracę magisterską, ale w 1962 decyzją rektora UW został skreślony z listy studentów. Współpracował m.in. z Instytutem Pamięci Narodowej przy Prezydium Rady Ministrów oraz z Główną Komisją Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce. W 1946 zaangażował się w działalność Polskiego Stronnictwa Ludowego (PSL), opozycyjnego wobec władz komunistycznych. W roku 1946 był redaktorem "Gazety Ludowej", w latach 1957-1960 "Stolicy" i od 1961 "Tygodnika Powszechnego". Od 1963 przez 18 lat współpracował tajnie z Radiem Wolna Europa.

Od 1969 członek zarządu, a od 2001 do 2010 prezes polskiego PEN Clubu (później prezes honorowy). W latach 70., z powodu aktywnej działalności opozycyjnej i kontaktów na Zachodzie, został objęty zakazem druku w Polsce (do jesieni 1974) oraz poddany innym represjom. W sierpniu 1980 podpisał list intelektualistów do strajkujących robotników w Gdańsku. Wstąpił do NSZZ "Solidarność", w grudniu 1980 współzakładał Komitet Obrony Więzionych za Przekonania przy Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność". W stanie wojennym internowany od grudnia 1981 do kwietnia 1982.

Wykładowca Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (KUL) w latach 1974-1985. Miał tytuł profesorski nadany przez rząd Bawarii, gdzie w latach 80. wykładał najnowszą historię Polski. W latach 1990-1995 był ambasadorem Polski w Austrii, dwukrotnie ministrem spraw zagranicznych (1995, 2000-2001) oraz senatorem (1997-2001). Pełnił funkcję przewodniczącego Rady Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych.

Od 1991 był przewodniczącym Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej, a od 2001 Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Wielokrotnie odznaczany, m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski za pomoc udzielaną Żydom w czasie wojny, Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Polonia Restituta, Krzyżem Wielkim Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec, medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata i tytułem Honorowego Obywatela Izraela, Orderem Orła Białego (1995) i wysokimi odznaczeniami Austrii, Estonii, Litwy, Hiszpanii i Węgier.